De Goudsbloem (Calendula officinalis) is afkomstig uit het
Middellandse zeegebied en West-Azië, komt niet in het wild voor maar wordt
gekweekt en is ontstaan uit de Akkergoudsbloem.
Rembert Dodoen schreef in zijn kruidenboek anno 1554 al
hoe geneeskrachtig de bloemen waren, in 1644 werd ook de geneeskracht van de
bladeren genoemd, en zelfs in een Nederlands farmaceutisch boek van 1747 wordt
beschreven dat ook de zaden helende krachten hebben.
In het oude Egypte werd de goudsbloem gebruikt vanwege de
verjongende eigenschappen, in het oude Griekenland stond de plant symbool voor
dankbaarheid en liefdevolle herinneringen. In het christendom werd de
goudsbloem gewijd aan Maria.
De Latijnse naam van deze plant Calendula is afkomstig van
calenda = kalender: calenda was de naam die men in vroeger tijden gaf aan
de 1ste dag van de maand. De soortnaam officinalis is een
aanduiding voor een geneeskrachtige plant die al heel lang als zodanig erkend
is. De goudsbloem bloeit heel lang door, in het mediterrane klimaat zowat elke
maand. In de iconografie is de plant een symbool van rijkdom, maar ook van
droefheid en bezorgdheid. Shakespeare verwijst naar deze bloem in zijn boek
“Een winteravondvertelling”: “..de goudsbloem die gelijk met de zon gaat
slapen, staat ook samen met hem op, en weent..”.
Volksnamen zijn onder andere Capkenskruid, Dodenbloem,
Kroningsbloem, Oranjebloem, Vergabloeme, Weerhaantje en Wrattenkruid.
Bij
de Grieken was er de mythe over Clytia en Apollo. Toen de zonnegod Apollo de
liefde van Clytia afsloeg en verliefd werd op Loekothoë, vertelde Clytia dit
uit jaloezie aan de vader van dit meisje. Voor straf veranderde Apollo haar in
een Calendula. Een andere mythe zegt dat Goudsbloemen zijn ontstaan uit de
tranen die Aphrodite liet vallen toen Adonis stierf.
 |
| Ook in onze Kruidentuin heeft de goudsbloem de hele winter door in bloei gestaan! |
Vroeger gebruikte men de goudsbloem als natuurlijke
barometer: als de bloem na 7 uur ’s ochtends nog gesloten was dan kon het gaan
regenen, maar als ze haar kelk opende tussen 6 en 7 uur, dan zou het een mooie
dag worden!
In onze tijd wordt de goudsbloem gebruikt in de keuken om
gerechten mee te kleuren, op medisch gebied wordt de bloem op verschillende
manieren verwerkt tot olie, zalf, tinctuur en vooral gebruikt tegen allerlei
kwalen van de huid.
De goudsbloem is een waardplant voor diverse rupsen en trekt
veel soorten insecten aan.
De schoone purper
roos
Is hier
lydzaamheid;
De blyde, ryke
Goudebloem,
Gehoorzaamheyd.
16e
eeuw, anoniem
